ANKARA AVM’LERİNDE ÇALIŞMA ORTAMI ALAN ARAŞTIRMASI

Kapsam ve Yöntem (Özet)

KOOP-İŞ Sendikasının Kapasitesinin Artırılması Yoluyla Alışveriş Merkezlerinde Çalışanların Çalışma Koşullarının İnsan Onuruna Yakışır İş ve İyileştirilmiş Çalışma Ortamına Kavuşturulması Projesi çerçevesinde; alan araştırması, Ankara’daki 5 AVM’deki çalışma ortamını iş sağlığı ve güvenliği temasını odağına alarak incelemeyi amaçlamıştır.

Avrupa Birliği (AB) tarafından desteklenen, ILO tarafından yürütülen “Sosyal Taraflar ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Çalışma Yaşamında Temel İlkeler ve Haklar Konusundaki Kapasitelerinin Güçlendirilmesi Programı” çerçevesinde KOOP-İŞ bünyesinde karma metot ile gerçekleştirilen araştırma iki koldan sürdürülmüştür. İlki dijital platformdur: Bilgisayar Destekli Ağ Görüşmesi (CAWI) tekniği kapsamında dijital anket, Koop-İş sendikasında örgütlü 800 AVM işçisine uygulandı. Araştırmanın ikinci kolunda ise yüz yüze anket ve yarı yapılandırılmış mülakat tekniklerinin uygulandığı saha çalışması yer aldı.

Saha çalışmasında tamamı kapalı uçlu 41 soru ve 68 değişken içeren bir anket uygulandı. Dijital ankette soru sayısı 31’de kalsa da değişken sayısı 69’a ulaştı. Her iki anket formu sırasıyla: demografik göstergeler, işgücü piyasası deneyimi, AVM çalışanlarının karşılaşma olasılıkları bulunan risk türleri, çalışmanın psikolojik etkileri ve stres ile AVM’de çalışma ve istihdam koşullarını kavrayan soruları içerdi. Saha çalışmasında uygulanan ankette sendikal örgütlenmeye yönelik sorulara da yer verildi.

Saha çalışması için Ankara’daki beş büyük AVM’nin seçimi, kültürel sermaye ve gelir düzeyi bakımından tüketicilerin farklılık arz ettiği varsayımına göre gerçekleşti.  Her bir AVM’de 30-40 aralığında bir anket uygulanması ve böylece toplamda 150-200 arası bir yanıtlayıcı sayısına erişilmesi planlandı. Ağustos 2025’in ilk iki haftası boyunca süren saha çalışmasında toplam 148 anket yüz yüze görüşme ile uygulanırken, araştırma konusuna odaklı 9 kadar da derinlemesine mülakat yapıldı.

Araştırma raporunda sırasıyla; demografik göstergeler, işgücü piyasası deneyimi, AVM’lerde karşılaşılan riskler, iş kazaları ve psikolojik duygu durumu ile AVM’lerde çalışma ortamı, istihdam koşulları ve sendikal örgütlenme eğilimlerine yer verildi. Bu rapor akışı üç ana bölümden oluştu. İlk bölümde yüz yüze görüşme yoluyla elde edilen verilerin analizine yer verildi. İkinci bölümde bu kez dijital verilerin -ki tamamı Koop İş Sendikasına üye işçilerdir- analizi sunuldu. Son bölümde ise her iki veri seti analizleri, 9 kadar derinlemesine görüşme notlarının da eşliğinde mukayeseli bir değerlendirmeye tabi tutuldu.