KOOP-İŞ

28 NİSAN 2025 DÜNYA İŞ SAĞLIĞI GÜNÜ BİLDİRİSİ

İş sağlığı ve güvenliği konusu çalışma hayatının en temel konularından biri olup, bir bilim dalı olarak kabul görmektedir. İş sağlığı ve güvenliği alanı üretim sürecindeki, toplum hayatındaki değişimlere bağlı olarak sürekli gelişim göstermektedir. Üretim süreçlerini, üretim yöntemlerini, verimliliği, ergonomiyi, çalışanların sağlığını yakından ilgilendiren iş sağlığı ve güvenliği konusu günümüzde çevre konusuyla birlikte ele alınmaktadır. İş sağlığı ve güvenliğindeki temel amaç; çalışanların iş kazası geçirmeden, meslek hastalıklarına yakalanmadan güvenli ortamlarda çalışmalarını ve ruhsal, bedensel sağlıklarını korumaktır. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ne göre, çalışma ortamında sağlık ve güvenlik bir insan hakkıdır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), AB (Avrupa Birliği), BM (Birleşmiş Milletler) gibi uluslararası kuruluşların çalışmaları, sözleşme, tavsiye kararları ve metinleri bu yöndedir. Avrupa Birliği’nde topluluk düzeyinde geliştirilen ve yüksek bir koruma düzeyi içeren standartlardan biri de iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgilidir.

İş sağlığı ve güvenliği konusuna gereken önem verilmediğinde, bu alandaki sorunlar kendini iş kazaları, meslek hastalıkları, yaralanmalar ve ölümler şeklinde göstermektedir. Nitekim ILO’ya göre; her yıl 2 milyondan fazla kadın ve erkek çalışırken hayatını kaybetmektedir. Çalışanlar yılda 337 milyon iş kazasına maruz kalmakta, 160 milyon çalışma kaynaklı meslek hastalıklarına yakalanmaktadır. Dünyada her 15 saniyede 1 işçi, her gün yaklaşık 6 bin işçi iş kazaları veya meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde ise her gün ortalama 4 ile 6 işçi iş kazalarında hayatını kaybetmektedir. İstatistiklere girmeyen iş kazalarıyla, meslek hastalıklarına yakalandığı için hayatını kaybeden çalışanlarla bu sayı daha da yükselmektedir. Bu olumsuz tabloyla; Türkiye ölümlü iş kazalarında Avrupa’da birinci, dünyada üçüncü sırada yer almaktadır.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün hazırladığı “Güvenlik Kültürü Raporu”na göre, meslek hastalıklarının tamamını önlemek mümkün, iş kazalarının ise yüzde 98’i önlenebilir kazalardır. ILO’nun araştırması, yeterli önlemler alınabilmesi durumunda, ülkemizdeki pek çok ölümlü kazayı önlemenin mümkün olabileceğini ortaya koymaktadır. Öngörülebilir, önlenebilir olmasına rağmen önlenmiyorsa, iş kazasının adı veya tanımı “iş cinayeti” olmaktadır. KOOP-İŞ sendikası olarak, iş kazalarını önlemek mümkünken, evinden ekmeğini kazanmak için işine giden ve bir daha evine dönemeyen emekçilerin ölümlerini kabul edilemez buluyoruz. Bir işçinin bile ölümünü kabul etmiyoruz. İşte bunun içindir ki, 1984’te Kanada’da başlayan, 1989’da ABD ve 1992’de İngiltere, sonraki yıllarda pek çok ülke tarafından “İş Kazalarında Hayatını Kaybedenleri Anma Günü” olarak hayata geçmeye başlayan, Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından ise 2001 yılından itibaren "Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği Günü" olarak ilan edilen 28 Nisan’da, iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle yaralanan ve hayatını kaybeden işçileri anıyor, ulusal ve uluslararası kamuoyunun dikkatini işçi ölümlerine çekiyor ve geride kalan, ekmeği için çalışan emekçiler için sağlıklı, güvenli ve insan onuruna yakışır bir iş istiyoruz.  

İş sağlığı ve güvenliği sorunlarının çözüme kavuşturulmasına, sağlık ve güvenlik önlemlerinin geliştirilmesine, dolayısıyla emekçi ölümlerinin önlenmesine yönelik çalışmalar yapmak, politika ve uygulamaları eleştirmek, taleplerde bulunmak, sendikalarımızın temel görevleri arasındadır. Sendikamız KOOP-İŞ bu görüş ve yaklaşımdan hareketle, KOOP-İŞ / ILO işbirliği içinde “Alışveriş Merkezlerinde Çalışanların Çalışma Koşullarının İnsan Onuruna Yakışır İş ve İyileştirilmiş Çalışma Ortamına Kavuşturulması Proje”sini hazırlamış ve uygulamaya başlamıştır. KOOP-İŞ olarak bu projemizin AVM’lerde sürdürmekte olduğumuz örgütlenme faaliyetlerini destekleyeceğine, faaliyetlerimize bir ivme getireceğine, başta iş kazaları olmak üzere AVM işyerlerinde önemli bir sorun olan ve “gizli salgın” olarak nitelendirilen meslek hastalıkları sorunlarının daha çok gündeme getirilmesine katkı sağlayacağına, işçi-işveren-devlet olarak üçlü yapı ve işbirliği içinde çözüm arayışlarına destek olacağına, AVM çalışanlarının sosyal ve sendikal haklarına kavuşmasına, dolayısıyla çalışma barışının, huzurlu ve verimli çalışma ortamının sağlanmasına önemli bir katkıda bulunacağına inanıyoruz.  

Sendikamız KOOP-İŞ, iş sağlığı ve güvenliği çalışmalarına etkin bir şekilde katkıda bulunmaya çalışırken, iş sağlığı ve güvenliği alanının taraflarına da görev ve sorumluluklarını hatırlatmakta, bu alanda yapılması gerekenleri talep etmekte, kamuoyunun bilgisine sunmaktadır:

• ILO Güvenlik Raporu da göstermektedir ki, iş kazaları ve meslek hastalıkları “kader” değildir. Yeni iş cinayetlerine yol açmamak için iş sağlığı ve güvenliğinde zihniyet değişimine gidilmeli, “önce insan ve işçi güvenliği” anlayışı benimsenmelidir.
• İş sağlığı ve güvenliği mevzuatının eksiksiz hayata geçmesi ve hukuki zeminin tam olarak sağlanabilmesi için bu alanla ilgili ILO Sözleşmeleri ruhuna uygun bir şekilde ulusal mevzuata kazandırılmalıdır.
• Sendikal örgütlenmenin ve özgürlüklerin önündeki tüm engeller kaldırılmalıdır. 
• Taşeron işçilik uygulamasına son verilmelidir.
• İşyerlerinde oluşturulan İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları demokratik yapılar olarak düzenlenmeli, kurulların yaptırım gücü olmalıdır.
• İş müfettişi sayısı artırılmalı ve işyeri denetimleri etkin olmalıdır.
• İş güvenliği ve işyeri hekimleri etik ve mesleki bağımsızlık çerçevesinde görevlerini yapmalıdır.
• Toplumun her kesiminde güvenlik bilincinin ve güvenlik kültürünün oluşturulması için çaba gösterilmelidir.
• Meslek Hastalıkları Hastaneleri yeniden açılmalı veya kliniklerinin sayısı artırılmalı, meslek hastalıklarının tespitine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
• Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi’nde kabul edilen, Politika Belgesi’ndeki hedeflere ulaşılmalıdır.
• İş güvencesi ile iş sağlığı ve iş güvenliğinin birbirini tamamladığı gerçeğinden hareketle, tüm çalışanlar sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınmalıdır. Sigortasız ve sendikasız çalıştırma önlenmeli, kayıt dışı ekonomi kayıt altına alınmalıdır.
• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınması gereken tedbirler ek bir maliyet değil, tersine kazaları azaltan, ölümleri önleyen, verimliliği artıran, ürünlerin rekabet şansını artıran uygulamalar olarak kabul edilmelidir.
• Günümüzde 30’u aşkın ülkede “28 Nisan” resmi olarak anma ve yas günü kabul edilmiştir. Birçok ülkede de 28 Nisan’ın anma ve yas günü ilan edilmesi için kampanyalar sürdürülmektedir. Biz KOOP-İŞ Sendikası olarak, 28 Nisan’ın ülkemiz tarafından iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybeden emekçiler için anma ve yas günü olarak kabul ve ilan edilmesini talep ediyoruz.

KOOP-İŞ Sendikası olarak on binlerce emekçiyi temsil etmenin sorumluluk ve bilinciyle, ülkemizde sorunlu bir alan olan iş sağlığı ve güvenliği alanında yapılacak olan iyileştirici çalışmalara katkı vermeye hazır olduğumuzu, emekçi ölümlerine karşı mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna duyururuz.

                   KOOP-İŞ Sendikası

                     Yönetim Kurulu